Cechy ucznia:

• płeć

• inteligencja

• pochodzenie społeczne

• język

• system wartości

PŁEĆ

Dziewczynki w porównaniu z chłopcami mają lepszy start, ale gorsze osiągnięcia końcowe. Liczne badania wykazują, że nauczyciele (niezależnie od płci) przypisują dziewczynkom więcej zalet sprzyjających sukcesowi szkolnemu. Wydają im się lepiej przygotowane do nauki pod względem umysłowym i społecznym, łatwiej koncentrują uwagę na zadaniach, szybciej chwytają instrukcje, są staranniejsze i bardziej wytrwałe w pracy. Uchodzą za bardziej pogodne i towarzyskie, a także są grzeczniejsze (popełniają mniej wykroczeń przeciw regułom szkolnego życia niż chłopcy). Chłopcy zbierają więcej nagan (zwłaszcza ostrych) niż dziewczynki. Chłopcy są znacznie częściej adresatami krytyki nauczycielskiej. Wszystkie badania świadczą o tym, że pod względem inteligencji obie płci nie różnią się od siebie. Jeśli dziewczynki okazują bezradność w obliczu trudności, to dlatego, iż są bardziej samokrytyczne (nauczyły się szukać w sobie przyczyn ponoszonych porażek).

W porównaniu z chłopcami:

• dziewczynki są rzadko ganione przez nauczycieli

• dziewczynki są rzadko ganione za pozamerytoryczne aspekty zachowania

• dziewczynki rzadko oskarża się o niedostateczną motywację do pracy szkolnej.

INTELIGENCJA

• Istnieje ogólna cecha osobowości, która determinuje sprawność przetwarzania informacji w procesie przystosowywania się do nowych warunków. Cechę tę nazywa się inteligencją ogólną.

• Im wyższą inteligencje ma dziecko, tym łatwiej mu spełniać dydaktyczne wymagania szkoły.

• Dzieci społecznie upośledzone cechuje niższa inteligencja niż u dzieci uprzywilejowanych.

• Dzieci społecznie upośledzone jako mniej inteligentniejsze gorzej sobie radzą z wymaganiami dydaktycznymi; częste porażki wywołują w nich poczucie niekontrolowalności sytuacji dydaktycznej i obniżają aspiracje oświatowe.

• Sukces lub porażka oświatowa są w stosunkowo małym stopniu zależne od inteligencji ogólnej ucznia. Jest sporo uczniów inteligentnych, którym nie wiedzie się w szkole.