STRUKTURA KLASY

Dwa aspekty:

Każda klasa jest częścią składową szkoły będącej instytucja o określonych warunkach w społecznym podziale pracy i jako część składowa podlega świadomemu ustrukturowaniu odzwierciedlającemu ideologię systemu oświatowego – to struktura organizacyjna. Klasa to pewna losowo dobrana zbiorowość młodzieży w tym samym z grubsza wieku i tej samej przeszłości oświatowej, do której nauczyciel kieruje informacje, polecenia, napomnienia – te same dla wszystkich i tak samo oceniane. Ze względu na tryb doboru uczniów klasa jest zbiorowością zróżnicowaną, składa się z uczniów zdolnych i niezdolnych, pilnych i niedbałych. Z drugiej jednak strony ze względu na dominujący tryb pracy dydaktycznej klasa okazuje się całością niezróżnicowaną, wszystkim uczniom daje się to samo o od wszystkich tego samego się wymaga. Wyodrębnia się trzy główne typy struktury organizacyjnej klasy w szkole:

• klasy homogeniczne

• klasy heterogeniczne (nauczane „równym frontem”)

• klasy heterogeniczne (nauczane we względnie wyrównanych grupach; nauczyciel może w nich prowadzić pewne fragmenty lekcji z całą klasą.

Drugi aspekt struktury to struktura społeczna, która odwołuje się do pojedynczej klasy jako względnie autonomicznego organizmu społecznego, który rozwija się i zmienia wg własnych praw. Wysiłek badaczy skupia się tu na odkrywaniu w klasie przywódców i poddanych: „gwiazd” - czyli uczniów cieszących się największą popularnością w klasie i uczniów odrzuconych przez rówieśników; tych, którzy są zawsze dobrze poinformowani, i tych, którzy o wszystkim dowiadują się ostatni. Mówi się więc o strukturze władzy, popularności czy komunikowania się w klasie. Bada się także podziały klasowej zbiorowości na mniejsze grupy. Istnieją dwa typy społecznej struktury klasy (wg R. Schumcka):

• Struktura rozproszona – tzn. na każdego ucznia przypada mniej więcej tyle samo sympatii i antypatii. Nie ma tu „gwiazd”, nie ma „klik”, czyli małych grupek wybierających się wzajemnie i izolujących od reszty klasy, nie ma uczniów towarzysko obojętnych, których nikt nie wybiera ani nie odrzuca.

• Struktura centralna – tzn. można w niej wyodrębnić niewielką liczbę uczniów o najwyższej popularności i równie małą liczbę uczniów niepopularnych.